Anasayfa
Coğrafi keşifler
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Git ve: kullan, ara
Coğrafî Keşifler, 15. yüzyıl ve 16. yüzyıllarda
Avrupalılar tarafından yeni ticaret yollarının bulunması amacıyla
başlattıkları ve yeni okyanusların ve kıtaların bulunmasıyla
gerçekleşmiş olan keşifleri ifade eder. Bilimsel bir merak ve yeni
ufukların keşfedilmesi duygusu sözkonusu olmakla birlikte temelde bu
keşifler özellikle 15.yüzyıldan itibaren açık bir şekilde ekonomik
nedenlerden kaynaklanmıştır. İlk keşif denemeleri, Atlantik Okyanusu ve Afrika kıyılarına doğru, 14. yüzyılın başlarında Fransız ve Cenevizli gemiciler tarafından yapılmıştır. Kanarya Adaları ve Azor Adaları keşfedilmesi, bu girişimlerin sonucudur.
Keşiflerin belli başlı nedenleri [değiştir]
Yeni kıyılarda Kolomb
Kristof Kolomb (1451-1506), 1492'de
Amerika Kıtası'na ulaştığında, gerçekte hem daha ucuz hem daha kısa
yoldan Asya'ya ulaşma arayışı içindeydi. Çünkü buradan baharat ve
benzeri maddeleri ucuz ve hızlı taşımak gibi bir sorun sözkonusuydu.
Portekizli gemici Bartolomeu Dias'ın Ümit Burnu'nu bulmasından sonra Vasko dö Gama, buradan dolaşarak Hint Okyanusu ve Hindistan'a ulaştı. Portekizli Macellan ve Del Kano,
dünyayı dolaşarak geçtiler ve bunun sonucunda dünyanın yuvarlaklığına
dair kesinleştirici sonuclara ulaşmışlardır. Venedikli gezgin Marko Polo (1254-1324) Asya gezilerinin anlatımlarıyla Avrupa'nın Doğu uygarlıklarını tanımasını sağlamıştır.
Keşiflerin sonuçları Coğrafî keşifler, Reform ve Rönesans
hareketlerinin etkileriyle gelişmiş oldukları gibi kendileri de bu
hareketlerin gelişimini etkilemişlerdir. Bu keşifler sonucunda Avrupa
yeni kıtalara yayılma ve onların zenginlik kaynaklarını ele geçirme
olanağı elde etmiştir. Avrupa düşüncesi ve kültürü, evrensel bir değer
olarak bu süreçten itibaren yayılmaya ve egemen kılınmaya başlanmıştır.
Bunu yaparken Avrupalılar, yerli halkları ve yerel yaşamı dağıtmış ve
hatta yok etmiş, avrupa kültürünü egemen kılma sürecini
şekillendirmiştir. Hem doğal hem de kültürel farklılıkları yok eden bir
süreç olmuştur bu. Klasik Sömürgecilik olarak bilinen sömürgecilik süreci bu dönemle başlamıştır.
Bunun yanı sıra, coğrafî keşiflerin sonucunda, sözkonusu dönemdeki
öteki bilimsel devrimlerle de birleşerek tüm bir dünyayı/evreni
kavrayış tarzı değişime uğramıştır. Bu kavrayış değişikliği sonucunda
ve bu süreçte dünyanın düz değil yuvarlak olduğu, kendi etrafında ve
güneşin etrafında döndüğü, evrenin merkezi olmadığı ortaya çıkmış,
bunların sonucunda tüm bir evren kavrayışı değişime ugramıştır. Kopernik devrimi denilen zihniyet değişikliginin kaynaklarından birisinin de coğrafi keşifler olduğunu söylemek yanlış olmaz.
Keşiflerin Osmanlı devleti açısından önemi [değiştir]
Bu keşiflerle Osmanlının elinde bulunan İpek ve Baharat Yolu önemini kaybetmiş, yeni ticaret yolları bulunmuştur. Bu da Osmanlı Devleti'nin
vergi gelirlerinin azalmasına yol açmıştır. Tüm bunlar Osmanlı
devletini maddi açıdan kötü etkilemiştir. Daha doğrusu; Osmanlı Devleti
ve diğer müslüman devletler zarara uğrayıp, ellerindeki malların
değerleri gitmiştir.
Coğrafî Keşifler, bütün insanlığı etkilemiştir. Bu yönüyle evrensel bir özelliğe sahiptir. Akdeniz Limanları, Coğrafî Keşifler sonucunda önemini kaybetti. Ancak 1869'da Süveyş Kanalı'nın Fransızlar tarafından açılmasıyla bu limanlar yeniden önem kazanmıştır.
Coğrafî Keşifler, Müslüman ülkeler açısından büyük zararlara neden
olmuştur. İslam ülkeleri yoksullaşmış, Türkistan Hanlıkları giderek
zayıflamış ve Ruslar karşısında gerilemiştir. Osmanlı İmparatorluğu,
İpek ve Baharat Yollarına hakim olmasına rağmen yolların değişmesinden
dolayı umduklarına ulaşamamıştır. Osmanlı İmparatorluğu, ticaret
faaliyetlerini yeniden geliştirebilmek için Avrupalı devletlere
kapitülasyonlar vermek zorunda kaldı.
Ayrıca Osmanlı topraklarında kervan yolları boyunca faaliyet
gösteren halk ve zanaatkârlar işsiz kaldı. Bu durum, Osmanlı
Devleti'nde ekonomik sıkıntılara ve Celali İsyanları'na zemin
hazırlamıştır.
rı yapan Osmanlı Devleti, Hıristiyan Avrupa karşısında Doğu Kalkanı haline gelmiştir
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Git ve: kullan, ara
Coğrafî Keşifler, 15. yüzyıl ve 16. yüzyıllarda
Avrupalılar tarafından yeni ticaret yollarının bulunması amacıyla
başlattıkları ve yeni okyanusların ve kıtaların bulunmasıyla
gerçekleşmiş olan keşifleri ifade eder. Bilimsel bir merak ve yeni
ufukların keşfedilmesi duygusu sözkonusu olmakla birlikte temelde bu
keşifler özellikle 15.yüzyıldan itibaren açık bir şekilde ekonomik
nedenlerden kaynaklanmıştır. İlk keşif denemeleri, Atlantik Okyanusu ve Afrika kıyılarına doğru, 14. yüzyılın başlarında Fransız ve Cenevizli gemiciler tarafından yapılmıştır. Kanarya Adaları ve Azor Adaları keşfedilmesi, bu girişimlerin sonucudur.
Keşiflerin belli başlı nedenleri [değiştir]
- Avrupa'da coğrafya bilgilerinin artması ve gemicilik deneyiminin çoğalması, pusulanın ögrenilmesi.
- Avrupanın kendinde olmayan ama Doğu uygarlıklarında olduğunu
bildikleri zenginliklere (baharat, ipek ve diger maddi kaynaklara)
ulaşmak için yeni, kısa ve ucuz yol arayışı. - Özellikle İspanyol ve Portekiz krallıklarınca, değerli madenlere ulaşılması için gemicilerin desteklenmesi.
- Hiristiyanlık dininin ve Avrupa kültürünün yaymak istenilmesi.
- Artan bilgilerin de etkisiyle dünyanın tanınmak istenilmesi.
- Pusulanın geliştirilmesi
- Sağlam gemilerin yapılması
- Coğrafya bilgisininn artması ve cesur gemicilerin yetişmesi
- Avrupada bu geişmleri takip eden dönemde doğuyaulaşmak isteyen
gemiciler,İspanya ve Portekiz krallıklarından aldıkları yardımlarla
açık denizlere açıldılar
Yeni kıyılarda Kolomb
Kristof Kolomb (1451-1506), 1492'de
Amerika Kıtası'na ulaştığında, gerçekte hem daha ucuz hem daha kısa
yoldan Asya'ya ulaşma arayışı içindeydi. Çünkü buradan baharat ve
benzeri maddeleri ucuz ve hızlı taşımak gibi bir sorun sözkonusuydu.
Portekizli gemici Bartolomeu Dias'ın Ümit Burnu'nu bulmasından sonra Vasko dö Gama, buradan dolaşarak Hint Okyanusu ve Hindistan'a ulaştı. Portekizli Macellan ve Del Kano,
dünyayı dolaşarak geçtiler ve bunun sonucunda dünyanın yuvarlaklığına
dair kesinleştirici sonuclara ulaşmışlardır. Venedikli gezgin Marko Polo (1254-1324) Asya gezilerinin anlatımlarıyla Avrupa'nın Doğu uygarlıklarını tanımasını sağlamıştır.
Keşiflerin sonuçları Coğrafî keşifler, Reform ve Rönesans
hareketlerinin etkileriyle gelişmiş oldukları gibi kendileri de bu
hareketlerin gelişimini etkilemişlerdir. Bu keşifler sonucunda Avrupa
yeni kıtalara yayılma ve onların zenginlik kaynaklarını ele geçirme
olanağı elde etmiştir. Avrupa düşüncesi ve kültürü, evrensel bir değer
olarak bu süreçten itibaren yayılmaya ve egemen kılınmaya başlanmıştır.
Bunu yaparken Avrupalılar, yerli halkları ve yerel yaşamı dağıtmış ve
hatta yok etmiş, avrupa kültürünü egemen kılma sürecini
şekillendirmiştir. Hem doğal hem de kültürel farklılıkları yok eden bir
süreç olmuştur bu. Klasik Sömürgecilik olarak bilinen sömürgecilik süreci bu dönemle başlamıştır.
Bunun yanı sıra, coğrafî keşiflerin sonucunda, sözkonusu dönemdeki
öteki bilimsel devrimlerle de birleşerek tüm bir dünyayı/evreni
kavrayış tarzı değişime uğramıştır. Bu kavrayış değişikliği sonucunda
ve bu süreçte dünyanın düz değil yuvarlak olduğu, kendi etrafında ve
güneşin etrafında döndüğü, evrenin merkezi olmadığı ortaya çıkmış,
bunların sonucunda tüm bir evren kavrayışı değişime ugramıştır. Kopernik devrimi denilen zihniyet değişikliginin kaynaklarından birisinin de coğrafi keşifler olduğunu söylemek yanlış olmaz.
Keşiflerin Osmanlı devleti açısından önemi [değiştir]
Bu keşiflerle Osmanlının elinde bulunan İpek ve Baharat Yolu önemini kaybetmiş, yeni ticaret yolları bulunmuştur. Bu da Osmanlı Devleti'nin
vergi gelirlerinin azalmasına yol açmıştır. Tüm bunlar Osmanlı
devletini maddi açıdan kötü etkilemiştir. Daha doğrusu; Osmanlı Devleti
ve diğer müslüman devletler zarara uğrayıp, ellerindeki malların
değerleri gitmiştir.
Coğrafî Keşifler, bütün insanlığı etkilemiştir. Bu yönüyle evrensel bir özelliğe sahiptir. Akdeniz Limanları, Coğrafî Keşifler sonucunda önemini kaybetti. Ancak 1869'da Süveyş Kanalı'nın Fransızlar tarafından açılmasıyla bu limanlar yeniden önem kazanmıştır.
Coğrafî Keşifler, Müslüman ülkeler açısından büyük zararlara neden
olmuştur. İslam ülkeleri yoksullaşmış, Türkistan Hanlıkları giderek
zayıflamış ve Ruslar karşısında gerilemiştir. Osmanlı İmparatorluğu,
İpek ve Baharat Yollarına hakim olmasına rağmen yolların değişmesinden
dolayı umduklarına ulaşamamıştır. Osmanlı İmparatorluğu, ticaret
faaliyetlerini yeniden geliştirebilmek için Avrupalı devletlere
kapitülasyonlar vermek zorunda kaldı.
Ayrıca Osmanlı topraklarında kervan yolları boyunca faaliyet
gösteren halk ve zanaatkârlar işsiz kaldı. Bu durum, Osmanlı
Devleti'nde ekonomik sıkıntılara ve Celali İsyanları'na zemin
hazırlamıştır.
rı yapan Osmanlı Devleti, Hıristiyan Avrupa karşısında Doğu Kalkanı haline gelmiştir
