Anasayfa
HARİTA BİLGİSİ(Kartoğrafya)
<blockquote>
Harita
</blockquote>
Kuşbakışı
görünümün
Ölçekli
Düzleme
aktarılmasıdır.
<blockquote>
***Yapılan
bir çizimin harita özelliğini gösterebilmesi için çizimin belirli bir ölçek
dahilinde yapılması gerekir.
Kroki
</blockquote>
Kuşbakışı
görünümün
Kabataslak
(ölçeksiz)
Düzleme
aktarılmasıdır.
<blockquote>
Not: Dünya
haritalarında yer şekilleri gerçeğe tam uygun olarak gösterilemez. Alan , açı,
uzunluk bozulmaları meydana gelir. Sebebi: Küre şeklindeki bir yüzeyin düzleme
aktarılmış olmasıdır (dünyanın şekli).
Haritalardaki bozulma Ekvator'dan Kutuplara doğru artar.
Projeksiyon
Yöntemleri (haritalardaki bozulmaları azaltmak için)
</blockquote>
Silindir
Projeksiyonu: Ekvator çevresini göstermek için kullanılır.
Düzlem
Projeksiyonu: Orta enlemler çevresini göstermek için kullanılır.
Koni
Projeksiyonu: Kutuplar çevresini göstermek için kullanılır.
<blockquote>
Harita
Çiziminde Dikkat Edilecek Özellikler
</blockquote>
İlk olarak
kullanım amacı belirlenmeli ve amaca uygun konu başlığı konulmalı.
Küçültme
oranı (ölçek) belirlenmeli.
Çizim yöntemi
belirlenmeli.
Enlem ve
boylam gösterilmeli. Eğer çok küçük alan ise yön işareti konulmalıdır.
Lejant
belirtilmeli (Lejant: Haritalarda kullanılan işaret ve renklerin ifade
edildiği tablodur.)
HARİTA
ÇEŞİTLERİ
<blockquote>
A-Konularına
Göre Haritalar
</blockquote>
Fiziki haritalar:
Yer şekillerini gösteren haritalardır.
Siyasi
(idari) haritalar:
Sınırları gösteren haritalardır.
<blockquote>
</blockquote>
- Beşeri ve Ekonomik
haritalar: Nüfusun dağılışı, ırk, dil, dinlere göre dağılışı, tarım,
hayvancılık, ormancılık, sanayi ,madencilik gibi özellikleri gösteren
haritalardır.
- Özel haritalar: Konunun
uzmanlarınca çizilen haritalardır. İklim (izoterm, izobar gibi) haritaları,
turizm, deprem,toprak, karayolları haritaları gibi.
<blockquote>
B- Ölçeklerine Göre
Haritalar
</blockquote>
- Büyük ölçekli haritalar:
<blockquote>
Planlar: Ölçeği 1/20.000 ‘den
daha büyük olan haritalardır. En ayrıntılı haritalardır.
Topoğrafya haritaları:
Ölçeği 1/20.000-1/200.000 arasında olan haritalardır.Yer
şekillerini en
ayrıntılı gösteren haritalardır.
</blockquote>
Orta ölçekli haritalar: Ölçeği
1/200.000-1/500.000 arasındaki haritalardır.
- Küçük ölçekli haritalar:
Ölçeği 1/500.000 ‘den daha küçük ölçekli haritalardır.
Plan –Harita
<blockquote>
Benzer özellikleri:Kuş
bakışı olarak çizilme ve ölçekli olmalarıdır.
Farkları: Ayrıntıları
gösterme gücü ve kullanım alanları farklıdır.
Büyük ölçekli haritalar | Küçük ölçekli haritalar |
Ölçek paydası küçük | Büyük |
Gösterilen alan dar | Geniş |
Ayrıntı fazla | Az |
Bozulma az | Fazla |
Harita alanı geniş (aynı bölge için) | Dar |
İzohipsler arası yükselti farkı az (10-20 m gibi) | İzohipsler arası yükselti farkı fazla (100-200 m gibi) |
 |
</blockquote>
<blockquote>
1.KESİR
ÖLÇEK
Kesirlerle ifade edilen ölçeklerdir. Kesir ölçekte birim yazılmaz. Her
zaman cm cinsindendir.
</blockquote>
<blockquote>
Örnek:
Gerçekte 90 km olan Manisa-Soma arası haritada 6cm ile gösterilmiştir.
Haritanın ölçeği nedir?
</blockquote>
<blockquote>
Gerçek
Uzunluk= Harita U. x ölçek Paydası
</blockquote>
<blockquote>
Örnek:1/200.000 ölçekli haritada 16cm ile ölçülen bir uzunluk gerçekte kaç
km’dir?
G.U=
16x200.000=3.200.000cm=32 km
</blockquote>
<blockquote>
Örnek:
Gerçekte 250 km olan bir yol 1/1.250.000 ölçekli haritada kaç cm ile
gösterilir?
Ölçeklerle ilgili bütün sorularımızda kullanabileceğimiz
formül üçgeni
***Ölçek ne kadar değişirse
değişsin; gerçek alan , gerçek uzunluk, enlem- boylam ve özel konum
değişmez.
2.ÇİZGİ
(GRAFİK ) ÖLÇEĞİ
</blockquote>
<blockquote>
Çizgilerle
ifade edilen ölçeklerdir. Bu ölçekte çentikler arasındaki uzaklık farkı
birbirine eşittir.
***Bir yolun gerçek uzaklığı ile kuş uçuşu uzaklığı
arasında fark fazla ise o yol engebeli bir yerden geçmektedir. Fark az ise yol
düz bir yerden geçmektedir.
</blockquote>
YER
ŞEKİLLERİNİ GÖSTERME YÖNTEMLERİ
Renklendirme Yöntemi: Fiziki haritalarda kullanılır. Her renk belirli bir
yüksekliği göstermek için kullanılır.
<blockquote>
</blockquote>
Tarama
Yöntemi: Bu yöntemde eğimin fazla olduğu yerlerde taramalar sık, kalın ve kısa
geçirilirken eğimin azaldığı yerlerde uzun, ince ve seyrek geçirilmektedir.
Düz yerler ise boş bırakılmaktadır.
Gölgeleme
Yöntemi: Haritanın bir köşesinden 45 açıyla ışık geldiği varsayılmaktadır.
Buna göre ışık alan yerlerde herhangi bir işlem yapılmazken, ışık almayan
yerde gölgeleme yapılmaktadır. Tek başına kullanışlı değildir.
Kabartma
Yöntemi: Maket türü haritalardır. Yer şekillerini en iyi gösteren
haritalardır. Fakat yapılması ve taşınması zor olduğundan pek kullanışlı
değildir.
<blockquote>
Kafkasya Bölgesinin 1:800 000
yatay ve 1:80 000 düşey ölçeğindeki iki parçadan oluşan renkli kabartma
haritası; 140x144 cm. ebadında olup çerçevesi orijinal ve yazıları eski
Türkçe'dir (1887 yılında yapılmıştır).
İzohips (eş
yükselti) Yöntemi:
İzobat: Eş derinlik (deniz ve göllerde kullanılır.
İzoterm: Eş sıcaklık
İzobar: Eş basınç
İzohyet: Eş yağış
İzohel : Eş
güneşlenme
</blockquote>
İZOHİPSLERİN
ÖZELLİKLERİ
İç içe kapalı
eğrilerdir.
Birbirini
kesmezler.
Yükseltisi en
az olan en dıştadır.
Yükseltisi en
fazla olan en içtedir.
Aralarındaki yükselti farkı
birbirine eşittir (Equdistance)
Aynı izohips çizgisi üzerindeki
bütün noktalarda yükselti aynıdır.
İzohips çizgisi üzerinde olmayan
bir noktanın kesin yükseltisi bilinemez.
Kıyı çizgisi (deniz kıyısı)
sıfır metredir.
İzohipslerin sık veya seyrek
geçmesi yer şekillerine bağlıdır.
İzohipslerin sık geçtiği yerde eğim fazladır.
Seyrek geçtiği yerde
eğim azdır.
Dağ dorukları (zirveler ) nokta
halinde gösterilir.
Akarsu vadileri yükseltinin
arttığı yöne doğru girinti oluşturur.
Ok işareti çevresine göre çukur
olan (kapalı çukur-çanak-krater) yerleri gösterir.
Tabanı aynı olan iki tepe
arasındaki küçük düzlüğe boyun denir.
<blockquote>
</blockquote>
Tabanları aynı olan tepelerin
başlangıç yükseltileri de aynıdır.
Akarsudan sonraki ilk
yükseltiler birbirine eşittir.
<blockquote>
</blockquote>
Yükseltinin arttığı yöne doğru
"U " harfi oluşmuş ise buna sırt denir.
